تکنیک‌های ارزیابی عملکرد کارکنان
هر سازمانی برای دستیابی به موفقیت بلندمدت باید نیروی کار موثر را جذب و حفظ کند. برای حفظ نیروی انسانی باید رضایت شغلی کارکنان بهبود یابد. کسب‌وکارهای پیشرو با استفاده از تکنیک‌های ارزیابی عملکرد کارکنان به‌طور متناسب به نیروهای انسانی پاداش و مزایا می‌دهند تا امکان حفظ افراد شایسته را داشته باشند و ساختاری برای ارتقا شغلی ایجاد کنند.
ارزیابی عملکرد (Performance Evaluation) جنبه‌ای حیاتی از مدیریت نیروی کار محسوب می‌شود که به سازمان‌ها اجازه می‌دهد بهره‌وری کارکنان را ارزیابی کرده و آن را بهبود دهند. همچنین ارزیابی عملکرد، فرایندی ساختاریافته برای اندازه‌گیری دستاوردها، مهارت‌ها و مشارکت کلی کارکنان در یک کسب‌وکار است.
منظور از تکنیک‌های ارزیابی عملکرد کارکنان چیست؟
ارزیابی عملکرد، بررسی جامعی است که در آن کارایی فرد در شغل محول شده به وی مورد بررسی قرار می‌گیرد و نحوه انجام وظایف بررسی می‌شود. در ارزیابی عملکرد، سرپرستان هر واحد، مهارت‌ها و دستاوردهای کارمند در یک دوره زمانی خاص را بررسی می‌کنند. آن‌ها به کنترل این موضوع می‌پردازند که آیا کارمندان، انتظارات را برآورده کرده‌اند یا خیر.
در حالت ایده‌آل، ارزیابی عملکرد ابزاری برای ارتقا شغلی کارکنان است. بررسی بهره‌وری کارکنان فرصت ارزشمندی برای شفاف‌سازی نقش افراد در توسعه سازمانی و پاسخگویی به انتظارات متقابل نیروی انسانی و سازمان است.
آشنایی با انواع تکنیک‌های ارزیابی عملکرد کارکنان
ارزیابی عملکرد، شیوه‌ای مستدل در مدیریت منابع انسانی است که میزان توسعه فردی کارکنان و تلاش آنان برای موفقیت کسب‌وکار را نشان می‌دهد. آشنایی با شیوه‌های به‌روز ارزیابی کارکنان، نقش مهمی در مدیریت موثر بر منابع انسانی دارد. به همین دلیل مدیران HR باید با مطرح‌ترین تکنیک‌ها در زمینه ارزیابی سرمایه‌های انسانی آشنا شوند. برخی از تکنیک‌های مهم عبارت‌اند از:
خود ارزیابی
خودارزیابی از ساده‌ترین مدل‌های ارزیابی عملکرد محسوب می‌شود. در چنین حالتی کارکنان، عملکرد خود را ارزیابی کرده و بازخوردهایی از دستاوردها، نقاط قوت، ضعف و زمینه‌های بهبود خود را به مدیران HR ارائه می‌دهند. به‌طور معمول در این روش از تکمیل پرسشنامه‌های مشخص توسط کارکنان براساس سوالات استاندارد استفاده می‌شود تا آن‌ها عملکرد و نقاط قوت و ضعف‌شان را شناسایی کنند. این مورد در کارهای فریلنسری بسیار کارآمد خواهد بود.
ارزیابی تیم
در بسیاری از کسب‌وکارهای نوآور و استارتاپی، بررسی عملکرد تیمی و کار گروهی اهمیت دارد. در ارزیابی عملکرد تیمی میزان همکاری افراد، برقراری ارتباط و دستیابی به اهداف مشترک مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
مقیاس رتبه‌بندی گرافیکی
هدف استفاده از تکنیک‌های ارزیابی عملکرد کارکنان این است که معیارهای کیفی را تبدیل به شاخص‌های کمی و عددی کنند. در روش مقیاس رتبه‌بندی گرافیکی که شیوه‌ای سنتی در ارزیابی کارکنان است، ویژگی‌ها یا رفتارهای از پیش تعریف‌شده برای کارکنان را متناظر با مقادیر عددی می‌کنند. به‌عنوان مثال کارمندان را می‌توان در مقیاسی بین ۱ تا ۱۰ بابت وقت‌شناسی، کار گروهی، خلاقیت و پشتکار قرار داد. این رویکرد روشی استاندارد برای ارزیابی عملکرد کارکنان است.
امتیاز ۳۶۰ درجه
جامع‌ترین نوع ارزیابی عملکرد، رتبه‌بندی ۳۶۰ درجه است. در این تکنیک بازخوردهایی از منابع مختلف جمع‌آوری می‌شود. به‌عنوان مثال برای ارزیابی عملکرد یک کارمند، تمامی افراد مرتبط با وی را باید در بررسی قرار داد (از جمله همکاران، سرپرستان، زیردستان، مدیران و حتی مشتریان). از مزایای رتبه‌بندی ۳۶۰ درجه این است که در کنار مهارت‌های فنی، مهارت‌های نرم و میزان پویایی فرد نیز ارزیابی می‌شود.
انتخاب اجباری از تکنیک‌های ارزیابی عملکرد کارکنان
انتخاب اجباری یک روش ارزیابی عملکرد است که مجموعه‌ای عبارات از پیش تعیین‌شده را به ارزیابان ارائه می‌دهد. آن‌ها باید از بین گزینه‌های موجود، کاربردی‌ترین عبارت را درباره هر کارمند انتخاب کنند. این نوع ارزیابی عملکرد، سوگیری‌ها را به حداقل رسانده و عینیت را ارتقا می‌دهد.
ارزیابی مهارت
برای نقش‌هایی که نیازمند مهارت خاصی هستند، تکنیک ارزیابی مهارت کمک زیادی به تعیین شایستگی افراد در انجام وظایف‌شان می‌کند. ارزیابی مهارت، فرصت‌های زیادی برای کسب‌وکارها فراهم می‌کند تا نیازهای آموزشی را شناسایی کنند.
ارزیابی اهداف و نتایج
در بین تکنیک‌های ارزیابی عملکرد کارکنان، روش ارزیابی اهداف و نتایج، عملکرد کارمند را در برابر اهداف از پیش تعریف‌شده و چشم‌اندازهای شغلی اندازه‌گیری می‌کند. در کسب‌وکارهایی که کارکنان به‌طور مستقیم در بهره‌وری نقش دارند باید اهداف شخصی آن‌ها با اهداف سازمانی همسو باشد.
ارزیابی رهبری
ارزیابی رهبر برای اطمینان از این انجام می‌شود که آیا کارکنان دارای سرپرست یا مدیر واجد شرایطی هستند یا نه. ارزیابی رهبر تضمین می‌کند، افرادی با نقش مدیریتی، ارتباطات موثری برقرار کنند، تصمیمات آگاهانه بگیرند و از پیشرفت حرفه‌ای اعضای تیم خود حمایت کنند.
ارزیابی از طریق مذاکره
در تکنیک‌های ارزیابی عملکرد کارکنان نیاز به شیوه‌های پویا داریم. ارزیابی مذاکره، بستری را برای کارمندان و سرپرستان فراهم می‌کند تا در گفتگویی باز به تعیین انتظارات، اهداف و برنامه‌های توسعه فردی یا جمعی بپردازند. این شیوه یکی از جدیدترین روش‌های ارزیابی کارکنان است که تفکر انتقادی و خلاقانه را در ارزیابی وارد می‌کند.
ارزیابی همتایان
ارزیابی همتا شامل جمع‌آوری بازخورد از همکارانی است که از نزدیک با کارمند همکاری می‌کنند. این شیوه اگر به درستی انجام شود، بینش دقیقی در مورد کار تیمی، همکاری و مهارت‌های بین فردی کارمندان ارائه می‌دهد. برای کسب‌وکارهایی که دارای نیروی کاری تیم‌گرا هستند، ارزیابی همتا اهمیت زیادی دارد.
ارزیابی ارزش منابع انسانی
اگر به دنبال آشنایی با انواع تکنیک‌های ارزیابی کارکنان هستید باید به میزان ارزش‌آفرینی هر پرسنل برای سازمان توجه کنید. در این روش بر اساس اصول حسابداری، ارزش ریالی که هر کارمند برای سازمان ایجاد کرده محاسبه می‌شود. در این شیوه تلاش می‌شود تا عوامل محسوس و عوامل نامشهود در نظر گرفته شوند.
سخن پایانی
تکنیک‌های ارزیابی عملکرد کارکنان، فرایندی سیستماتیک برای درک درست از وضعیت سرمایه‌های انسانی در سازمان است. ارزیابی عملکرد، انتظارات را روشن می‌کند. همچنین به مدیران HR کمک می‌کند تا آموزش به نیروی انسانی، ارتقا شغلی، میزان رضایت شغلی، وفادارسازی کارکنان مستعد و… را مدیریت کنند.
نظرات کاربران